Đinh nghĩa:
nguyên tắc
- Điều cơ bản đã được qui định để dùng làm cơ sở cho các mối quan hệ xã hội.
- Điều cơ bản rút ra từ thực tế khách quan để chỉ đạo hành động.
- Nguyên tắc đòn bẩy.
1. Là quá trình chuẩn bị trước khi chiến tranh và trong chiến tranh
Chú thích câu 1: Mở đầu chương này Tôn Tử đã đề cập đến vấn đề rất là quan trọng đó là kinh tế, và ngân sách phải chi tiêu trong chiến tranh. Muốn đi xâm chiếm nước khác thì phải có tiền, và một nền kinh tế phát triển thật tốt mới cho thể trang trả cho một quân đội hùng hậu và to lớn.
2) Dùng một đạo quân khổng lồ như thế để tác chiến
thì đòi hỏi phải thắng nhanh.
3) Nếu kéo dài thời gian, quân đội sẽ mệt mỏi, nhuệ
khí sẽ suy giảm; tấn công thành trì sẽ hao hết sức chiến đấu, quân đội tác
chiến ở ngoài lâu có thể làm nền tài chính của quốc gia gặp khó khăn.
4) Nếu quân đội mỏi mệt, nhuệ khí suy giảm thì lúc
đó cho dù là người tài giỏi sáng suốt đến đâu cũng không thể cứu vãn tình thế
được.
5) Cho nên
dùng binh đánh giặc, chỉ nghe nói trong tốc thắng có những thiếu sót vụng về
chứ không bao giờ có việc kéo dài mà lợi cho quốc gia cả.
Chú thích : Từ câu 2 đến 5 Tôn Tử nói đến cuộc chiến tranh sẽ rất là tốn tiền. Nếu một nước đi xâm lược một nước khác, thì cần phải có một ngân quỹ quốc gia rất là lớn để trang trả có một quân đội hùng hậu. Chiến tranh càng lâu thì ngân sách quốc gia càng nghèo đi. Đánh nhau càng lâu năm, lâu tháng thì sẽ chết chóc càng nhiều và sẽ làm cho quân sỹ mệt mỏi, tinh thần chiến đấu yếu đi. Nếu mà phải công thành, công đồn, và chiếm đất thì phải hao tổn kinh tế và sinh mạng rất nhiều mới có thể chiếm lấy được đất đai. Tôn Tử kết luận vì vậy quân lực xẽ mất sức chiến đấu (hết quân lính, hết sinh mạng). Đây là góc nhìn và sự tính toán từ bên nước đi xâm chiến, nước mạnh. Câu hỏi được đặt ra là muốn chiến thắng có hiểu quả nhất, mà sự tổn thất ít nhất thì phải làm sao?Tôn Tử suy ra được câu trả lời đó là đánh nhanh và thắng nhanh. Nếu chiến tranh càng đánh càng lâu thì càng bị hao tổn càng nhiều cho cả hai bên. Cho đến một lúc nào đó, bên nước nào không còn chịu đựng được nữa thì sẽ bị thua. Còn nếu nhìn từ góc cạnh bên nước bị xâm chiến, thường là nước nghèo hơn so với nước đi xâm chiếm về kinh tế và về quân số, thì phải trả giá bằng sự huy sinh tính mạng con người, sự đau khổ trên tinh thần và sự nghèo khổ, đói khát trên thể sát để thay thế cho tiền bạc. Nếu muốn đấu lại kế sách đánh nhanh thắng nhanh do chủ trương của Tôn Tử, thì phải có kế sách "trường kỳ kháng chiến", càng khéo giài chiến tranh càng tốt, không có toàn quân quyết chiến với quân địch trong một thời gian ngặn hạn. Đánh du kích là cách đánh khéo ngài thời gian lâu giài. Biết rằng đó là sự trả giá bằng xương máu và đau thương, bằng nghèo đói và khổ sở.
Chú thích : Từ câu 2 đến 5 Tôn Tử nói đến cuộc chiến tranh sẽ rất là tốn tiền. Nếu một nước đi xâm lược một nước khác, thì cần phải có một ngân quỹ quốc gia rất là lớn để trang trả có một quân đội hùng hậu. Chiến tranh càng lâu thì ngân sách quốc gia càng nghèo đi. Đánh nhau càng lâu năm, lâu tháng thì sẽ chết chóc càng nhiều và sẽ làm cho quân sỹ mệt mỏi, tinh thần chiến đấu yếu đi. Nếu mà phải công thành, công đồn, và chiếm đất thì phải hao tổn kinh tế và sinh mạng rất nhiều mới có thể chiếm lấy được đất đai. Tôn Tử kết luận vì vậy quân lực xẽ mất sức chiến đấu (hết quân lính, hết sinh mạng). Đây là góc nhìn và sự tính toán từ bên nước đi xâm chiến, nước mạnh. Câu hỏi được đặt ra là muốn chiến thắng có hiểu quả nhất, mà sự tổn thất ít nhất thì phải làm sao?Tôn Tử suy ra được câu trả lời đó là đánh nhanh và thắng nhanh. Nếu chiến tranh càng đánh càng lâu thì càng bị hao tổn càng nhiều cho cả hai bên. Cho đến một lúc nào đó, bên nước nào không còn chịu đựng được nữa thì sẽ bị thua. Còn nếu nhìn từ góc cạnh bên nước bị xâm chiến, thường là nước nghèo hơn so với nước đi xâm chiếm về kinh tế và về quân số, thì phải trả giá bằng sự huy sinh tính mạng con người, sự đau khổ trên tinh thần và sự nghèo khổ, đói khát trên thể sát để thay thế cho tiền bạc. Nếu muốn đấu lại kế sách đánh nhanh thắng nhanh do chủ trương của Tôn Tử, thì phải có kế sách "trường kỳ kháng chiến", càng khéo giài chiến tranh càng tốt, không có toàn quân quyết chiến với quân địch trong một thời gian ngặn hạn. Đánh du kích là cách đánh khéo ngài thời gian lâu giài. Biết rằng đó là sự trả giá bằng xương máu và đau thương, bằng nghèo đói và khổ sở.
6) Cho nên người không hiểu biết chỗ hại khi dụng
binh thì không thể hiểu được chỗ lợi trong dụng binh. người giỏi dụng binh,
lính mãn ngũ không gọi lại, lương thực không vận tải quá 3 lần, quân nhu lấy
tại nước mình, lương thực giải quyết tại nước địch.
7) Được vậy thì lương thảo cấp dưỡng cho quân đội sẽ được thoả mãn.
Chú thích: Trong câu số 6-7, người lãnh đạo trong chiến phải biết rằng chiến tranh là sự tốn kiếm tiền bạc, sinh mạng. Cho nên người lãnh đạo, hay là người tướng thì phải làm sao giảm thiểu sự tốn kiếm để cầu được thắng. Người tướng giỏi thì không mộ binh hai lần tại vì sẽ làm hao mòn sinh lực của nuớc nhà, dân chúng sẽ oán trách. Người tương giỏi thì không cần viện chợ quân lính và quân nhu đến ba lần. Người tướng giỏi biết giãi quyết vấn đề lương thực và quân nhu cho lính. Tôn Tử chủ trương sài quân nhu do nước minh sản xuất. Lại vì quân mình quên thuộc cách sài đồ của mình sản xuất và sẽ có hiệu quả hơn trong chiến đấu. Trong khi đó, lương thực thì ăn cướp ở nước người. Đó là sự tính toán từ góc nhìn bên nược mạnh, nước xâm chiến. Còn sự tính toán từ góc nhìn bên nước yếu, nước bị xâm lược, thì phải đi ăn cắp quân cụ và quân lương của địch bằng phương thức mai phục, tập kích (đánh lén) du kích (đánh lén và bỏ chạy). Một phương thức khác nữa là phá hoại quân cụ và quân lương để đối phương bị yếu đi. Kế sách "vườn không nhà trống" để quân địch không thể chiếm lấy được lượng thực, tại vì không có lương thực để chiếm. Do vậy một quân đội hùng hậu sẽ bị chết đói và yếu đi. Kế sách "vườn không nhà trống" la đối sách lại với chủ trương, kế sách của Tôn Tử. Đó là sở đoản của nước yếu đánh lại sở trường với nước mạnh. Thật vậy Tôn Tử đã thấu hiểu những yếu điểm trong khi dụng binh vận (logistic), tiếp vận, quân nhu, lương thực, và sinh mạng, công quỹ quốc gia(tiền bạc). Nên ông phải kế luận rằng "Cho nên người không hiểu biết chỗ hại khi dụng binh thì không thể hiểu được chỗ lợi trong dụng binh". Biết chỗ hại là biết yếu điểm, biết chỗ lợi là biết lợi điểm trong lúc dùng binh. Nếu không có khả năng nhìn ra cái yếu điểm thì không nhìn ra cái lợi điểm. Tại vì cái yếu điểm của bên nước mạnh là thành cái lợi điểm cho bên yếu khai thác. Ngược lại cái lợi điểm của bên nước mạnh sẽ là yếu điểm cho bên nước yếu. Suy cho cùng đó là luận bù trừ của âm dương. Không có quân đội nào mạnh nhất trên mọi phương diện và cũng không có quân đội nào yếu nhất trên mọi phương diện.
8) Sở dĩ quốc gia phải nghèo vì dụng binh là do vận tải lương thực đi quá xa.
7) Được vậy thì lương thảo cấp dưỡng cho quân đội sẽ được thoả mãn.
Chú thích: Trong câu số 6-7, người lãnh đạo trong chiến phải biết rằng chiến tranh là sự tốn kiếm tiền bạc, sinh mạng. Cho nên người lãnh đạo, hay là người tướng thì phải làm sao giảm thiểu sự tốn kiếm để cầu được thắng. Người tướng giỏi thì không mộ binh hai lần tại vì sẽ làm hao mòn sinh lực của nuớc nhà, dân chúng sẽ oán trách. Người tương giỏi thì không cần viện chợ quân lính và quân nhu đến ba lần. Người tướng giỏi biết giãi quyết vấn đề lương thực và quân nhu cho lính. Tôn Tử chủ trương sài quân nhu do nước minh sản xuất. Lại vì quân mình quên thuộc cách sài đồ của mình sản xuất và sẽ có hiệu quả hơn trong chiến đấu. Trong khi đó, lương thực thì ăn cướp ở nước người. Đó là sự tính toán từ góc nhìn bên nược mạnh, nước xâm chiến. Còn sự tính toán từ góc nhìn bên nước yếu, nước bị xâm lược, thì phải đi ăn cắp quân cụ và quân lương của địch bằng phương thức mai phục, tập kích (đánh lén) du kích (đánh lén và bỏ chạy). Một phương thức khác nữa là phá hoại quân cụ và quân lương để đối phương bị yếu đi. Kế sách "vườn không nhà trống" để quân địch không thể chiếm lấy được lượng thực, tại vì không có lương thực để chiếm. Do vậy một quân đội hùng hậu sẽ bị chết đói và yếu đi. Kế sách "vườn không nhà trống" la đối sách lại với chủ trương, kế sách của Tôn Tử. Đó là sở đoản của nước yếu đánh lại sở trường với nước mạnh. Thật vậy Tôn Tử đã thấu hiểu những yếu điểm trong khi dụng binh vận (logistic), tiếp vận, quân nhu, lương thực, và sinh mạng, công quỹ quốc gia(tiền bạc). Nên ông phải kế luận rằng "Cho nên người không hiểu biết chỗ hại khi dụng binh thì không thể hiểu được chỗ lợi trong dụng binh". Biết chỗ hại là biết yếu điểm, biết chỗ lợi là biết lợi điểm trong lúc dùng binh. Nếu không có khả năng nhìn ra cái yếu điểm thì không nhìn ra cái lợi điểm. Tại vì cái yếu điểm của bên nước mạnh là thành cái lợi điểm cho bên yếu khai thác. Ngược lại cái lợi điểm của bên nước mạnh sẽ là yếu điểm cho bên nước yếu. Suy cho cùng đó là luận bù trừ của âm dương. Không có quân đội nào mạnh nhất trên mọi phương diện và cũng không có quân đội nào yếu nhất trên mọi phương diện.
8) Sở dĩ quốc gia phải nghèo vì dụng binh là do vận tải lương thực đi quá xa.
9) Vận tải lượng thực xa, bá tánh sẽ nghèo khổ.
Chú thích: câu 8-9 Tôn Tử bàn về sự quan trọng trên phương diện hậu cần nói chung, và đặt biệt là quân vận để tiếp tế nói riêng. Vì có chiến tranh thì phải dụng binh, dụng binh thì cần đến tiền bạc để làm ra quân nhu và lượng thực, sau đó phải vận chuyển đến chiến trường cho quân sỹ chiến đấu. Vì vậy dân chúng phải đóng thuê nhiều hơn và sẽ nghèo đi, khổ sở hơn đau thương hơn, tàn khóc hơn.
Chú thích: câu 8-9 Tôn Tử bàn về sự quan trọng trên phương diện hậu cần nói chung, và đặt biệt là quân vận để tiếp tế nói riêng. Vì có chiến tranh thì phải dụng binh, dụng binh thì cần đến tiền bạc để làm ra quân nhu và lượng thực, sau đó phải vận chuyển đến chiến trường cho quân sỹ chiến đấu. Vì vậy dân chúng phải đóng thuê nhiều hơn và sẽ nghèo đi, khổ sở hơn đau thương hơn, tàn khóc hơn.
10) Chung
quanh nơi quân đội tập kết, vật giá sẽ cao vọt bất thường. Vật giá cao vọt sẽ
làm cho tiền tài của bách tính khô kiệt. Tiền tài khô kiệt tất phải gấp rút thu
thêm thuế.
Chú thích câu số 10: trong những khu vực, địa phương hay thành phố có giao tranh, đánh nhau, thì nền kinh tế ở đó sẽ bị lạm pháp rất là khinh khủng (hyper-inflation).
Chú thích câu số 10: trong những khu vực, địa phương hay thành phố có giao tranh, đánh nhau, thì nền kinh tế ở đó sẽ bị lạm pháp rất là khinh khủng (hyper-inflation).
11) Sức
mạnh tiêu hao, tiền tài khô kiệt, trong nước khắp đồng quê nhà nhà đều
trống rỗng.
12) Bách
tính thì tiền tài 10 phần hao bẩy, quốc gia thì xe hỏng ngựa mỏi mười phần hết
sáu.
Chú thích câu 11 - 12, Tôn Tử đã nói lên những hẩu quả mà chiến tranh sẽ mang đến đó là sức mạnh quân sự sẽ tiêu hao do hao binh tổn tướng, sức mạnh kinh tế cũng bị khô kiệt. Nhân dân bị ly tán. "Đồng quê nhà nhà đều trống rỗng" có ý nghĩa rất là sâu sắc trên phương diện sản xuất, và kinh tế. Thời xa xưa, hầu như các nước đều phải dựa vào nên kinh tế nông nghiệp. Mọi người dân đều ly tán, thì sẽ không con ai để sản xuất và duy trì nền kinh tế nông nghiệp. Công thêm vào chi phi cho chiến tranh là "xe hỏng ngựa mỏi". Có mười phần thì sáu phần là bị mất. Tính ra thì sự thiệt hại là 60% ngân sách quốc gia.
Chú thích câu 11 - 12, Tôn Tử đã nói lên những hẩu quả mà chiến tranh sẽ mang đến đó là sức mạnh quân sự sẽ tiêu hao do hao binh tổn tướng, sức mạnh kinh tế cũng bị khô kiệt. Nhân dân bị ly tán. "Đồng quê nhà nhà đều trống rỗng" có ý nghĩa rất là sâu sắc trên phương diện sản xuất, và kinh tế. Thời xa xưa, hầu như các nước đều phải dựa vào nên kinh tế nông nghiệp. Mọi người dân đều ly tán, thì sẽ không con ai để sản xuất và duy trì nền kinh tế nông nghiệp. Công thêm vào chi phi cho chiến tranh là "xe hỏng ngựa mỏi". Có mười phần thì sáu phần là bị mất. Tính ra thì sự thiệt hại là 60% ngân sách quốc gia.
13) Cho
nên tướng soái giỏi lấy lương thực ở nước địch. Ăn 1 chung gạo ở nước địch bằng
20 chung gạo ở nước nhà.
14) Dùng
1 thạch cỏ ở nước địch bằng 20 thạch cỏ ở nước nhà.
Chú thích: câu 13-14 ý nói là tại vì đường xa xôi (thời xưa đi bằng đường bộ là nhiều), quân đi tiếp tế phải đi xa xôi mất nhiều ngày tháng để vận chuyển 1 chung gạo từ nước nhà đến nước người thì ít ra cũng phải cần đến 20 chung gạo. Tại vì quân đi tiếp tế cũng phải ăn uống nhiều ngày trong quá trình vận chuyển. Hơn thế nữa muốn sản xuất ra gạo, lương khô, thì phải cần rất nhiều nhân lực, người làm, và quan trọng nhất là cần thời gian dài (thời xưa chưa có khoa học và công nghệ tiến bộ cao, người dân chỉ có thể thu hoặt một năm 1 mùa) để sạn xuất sản phẩn lương thực.
Chú thích: câu 13-14 ý nói là tại vì đường xa xôi (thời xưa đi bằng đường bộ là nhiều), quân đi tiếp tế phải đi xa xôi mất nhiều ngày tháng để vận chuyển 1 chung gạo từ nước nhà đến nước người thì ít ra cũng phải cần đến 20 chung gạo. Tại vì quân đi tiếp tế cũng phải ăn uống nhiều ngày trong quá trình vận chuyển. Hơn thế nữa muốn sản xuất ra gạo, lương khô, thì phải cần rất nhiều nhân lực, người làm, và quan trọng nhất là cần thời gian dài (thời xưa chưa có khoa học và công nghệ tiến bộ cao, người dân chỉ có thể thu hoặt một năm 1 mùa) để sạn xuất sản phẩn lương thực.
15) Muốn
quân hăng hái giết địch phải làm quân biết hận địch.
Chú thích câu 15: thời bây giờ để làm quân và dân hăng hái chiến đấu thì phải biết tuyên truyền. Phải gợi lên sự cao đẹp của sự hy sinh vì đật nước, sự anh hùng của dân tộc. Đặc biệt là chú trọng vào sinh viên, là những người mới lớn lên, hăng sức, muỗn ra sức làm điều gì cho đất nước. Những lứa tuổi đó rất là dễ bị ảnh hưởng, và kích động, tẩy não vì chủ nghĩa dân tộc, vì đất nước.
Chú thích câu 15: thời bây giờ để làm quân và dân hăng hái chiến đấu thì phải biết tuyên truyền. Phải gợi lên sự cao đẹp của sự hy sinh vì đật nước, sự anh hùng của dân tộc. Đặc biệt là chú trọng vào sinh viên, là những người mới lớn lên, hăng sức, muỗn ra sức làm điều gì cho đất nước. Những lứa tuổi đó rất là dễ bị ảnh hưởng, và kích động, tẩy não vì chủ nghĩa dân tộc, vì đất nước.
16) Cướp
của địch mà thưởng cho quân nhà.
17) Đánh
bằng xe, cướp được hơn 10 cái thì thưởng cho người đầu tiên cướp được.
18) Bỏ cờ xe địch, cắm cờ quân nhà mà dùng chung
với xe nhà.
Chú thích câu sô 16 - 18, Tồn Tử bàn đến về sự giải quyết vấn đề thiếu tốn về vũ khí, lượng thực, tài sải bằng phương pháp ăn cướp, chiếm đoạt trên đất của địch cho quân sỉ mình là chuyện bình thường.
Chú thích câu sô 16 - 18, Tồn Tử bàn đến về sự giải quyết vấn đề thiếu tốn về vũ khí, lượng thực, tài sải bằng phương pháp ăn cướp, chiếm đoạt trên đất của địch cho quân sỉ mình là chuyện bình thường.
19) Đãi
tù binh tử tế thì thắng địch mà làm quân nhà thêm mạnh.
Chú thích câu số 19, Phải dối sử tù binh tử tế tại vì họ là những người nông dân bình thường, được tổng huy động trong chiến tranh. Họ là những người thất trận và là những thân của dân trong đất nước bị chiếm. Ta có thể chiến thắng trên chiến trường, như ta khó lòng mà chinh phục được sự ủng hổ của họ. Nếu mà ta giết chết tù bình, sẽ mang lại hình ảnh rất sấu trong lòng dân và khó lòng mà đồng hóa được các sắc dân sống trong một nước bị chiếm. Nếu ta dối sử tốt với tù bình thì ta sẽ mang lại ân tượng tốt và sẽ đồng hóa các sác dân lại thành một đất nước giàu mạnh.
Chú thích câu số 19, Phải dối sử tù binh tử tế tại vì họ là những người nông dân bình thường, được tổng huy động trong chiến tranh. Họ là những người thất trận và là những thân của dân trong đất nước bị chiếm. Ta có thể chiến thắng trên chiến trường, như ta khó lòng mà chinh phục được sự ủng hổ của họ. Nếu mà ta giết chết tù bình, sẽ mang lại hình ảnh rất sấu trong lòng dân và khó lòng mà đồng hóa được các sắc dân sống trong một nước bị chiếm. Nếu ta dối sử tốt với tù bình thì ta sẽ mang lại ân tượng tốt và sẽ đồng hóa các sác dân lại thành một đất nước giàu mạnh.
20) Thế
nên dụng binh cốt thắng, không cốt kéo dài.
21) Tướng
soái giỏi dụng binh là thần hộ mệnh của dân, là người giữ sự an nguy cho quốc
gia.
Chú thích: câu 20-21, Tôn Tử chủ chương là làm sao chiến thắng trong một thời gian ít nhất, để giảm chi phi tốn kém ít nhất. Dụng binh làm sao thắng được nhanh nhất, hiểu quả nhất là phương châm rất là quan trọng.
Chú thích: câu 20-21, Tôn Tử chủ chương là làm sao chiến thắng trong một thời gian ít nhất, để giảm chi phi tốn kém ít nhất. Dụng binh làm sao thắng được nhanh nhất, hiểu quả nhất là phương châm rất là quan trọng.
No comments:
Post a Comment